COSMOCÉANE: JAK ZOSTAĆ NASTĘPNYM EUROPEJSKIM ASTRONAUTĄ Z POLSKI ?

A. Uwagi ogólne.

Kto z nas nie marzył leżąc przy ognisku nad jeziorem i spoglądając w rozgwieżdżone niebo o mknięciu rakietą przez tę nieskończoną czarną przestrzeni kosmicznej, odkrywaniu nowych planet i cywilizacji, ratowaniu uwięzionych astronautów …. eh tam astronautek i powrocie na Ziemię jako bohater kosmosu. Dzisiaj jest to w zasadzie bardzo możliwe do osiągnięcia stając się częścią konkretnego programu załogowych lotów kosmicznych Europejskiej Agencji Kosmicznej - ESA. Co prawda nie będzie to miało nic wspólnego z tymi pięknymi marzeniami (szczególnie tymi dotyczącymi ratowania pięknych astronautek na które dybią kosmiczne potwory galaktyki) ale będzie miało to bardzo dużo wspólnego ze wszystkim co dotyczy dzisiejszej szeroko zakrojonej i dynamicznie rozwijającej się eksploracji przestrzeni kosmicznej. Zostać astronautą czy to w ESA czy w NASA nie jest jednak ot takim prostym i oczywistym zadaniem. Nie ma szczególnych szkół dla astronautów lub kierunków studiów na uniwersytetach, które dałyby możliwość otrzmania tytułu magistra astronauty. Nawet fajnie by to brzmiało. Na pytanie co robisz na studiach, odpowiadalibyśmy: magisterkę z astronautyki… Super !! ale nic z tego. Nie ma żadnych studiów po których otrzymuje się licencje na loty kosmiczne.

B. Jak zatem zostać tym astronautą (i astronautką) oraz jakie ogólne kwalifikacje i cechy fizyczna, a także osobowe trzeba mieć aby zasiąść za sterami statków kosmicznych?

Zasada podstawowa jest następująca: wszystkie agencje kosmiczne szukają tylko najlepszych osób. Ot i co. Każdy kto jest najlepszy w każdej dziedzinie jaka ma zastosowanie w lotach kosmicznych i spełnia określone wymogi fizyczno-psychologiczne może stać się zawodowym astronautą. Ale już na poważniej. Szkolenie astronauty jest okrutnie kosztowne i związane z ogromnymi nakładami finansowymi dlatego też agencje kosmiczne traktują to jako znaczącą inwestycję. Szkolenie jest ponadto dość długie i wymaga całego zespołu działań prowadzonych przez zespół wielu osób, które wsparają proces przygotowania kandydatów na astronautów zarówno przed jak i podczas misji w przestrzeń kosmiczną. Przygotowanie misji kosmicznej trwa z reguły lata a nie miesiące i całkowicie angażuje setki, a może nawet tysiące osób. Astronauci mają decydujące znaczenie dla powodzenia każdej misji, a ponieważ możliwości częstych lotów są ograniczone właśnie długim procesem przygotowań i wysokimi kosztami na każdym etapie misji, agencje kosmiczne chcą mieć w związku z tym jak największą pewność, że wybrany astronauta zapewni jak najlepsze wykorzystanie cennego czasu przeznaczonego na przeprowadzenie danej misji.

C. Jakie więc cechy musi posiadać astronauta?

Astronauci muszą dysponować dużym zasobem określonej wiedzy i specjalistycznych umiejętności, które mają bezpośrednie zastosowanie do zadań jakie będą realizować w przestrzeni kosmicznej. Aby tak było, przyszli astronautci przechodzą cykl bardzo intensywnych kursów. Muszą więc lubić się uczyć :) Ważne jest jednak to aby już wcześniej kandydat na astronautę miał wysoki poziom wykształcenia w dziedzinach nauk ścisłych, technicznych lub matematycznych. Nie bez znaczenia jest także dysponowanie znakomitym doświadczeniem zawodowym w dziedzinie badań podstawowych, edukacji na poziomie co najmniej szkół średnich a najlepiej na poziomie akademickim lub ewentualnie doskonałe umiejętności stosowania aplikacji i systemów komputerowych. Poprzednie doświadczenie w eksploatacji statków powietrznych jest zawsze pożądane u każdego kandydata na astronautę niezależnie do tego czy wywodzi sie ze struktur wojskowych czy cywilnych. Ma to szczególne znaczenie wtedy kiedy już jako astronauta osoba taka jest zaangażowana do wykonywania zadań, które wymagają np. testowanie nowych systemów pilotażu czy piastowanie funkcji mechanika pokładowego. Generalnie im więcej umiejętności i doświadczenia posiada wnioskodawca tym lepiej, ponieważ to będzie zwiększać jego zdolność do podejmowania różnych zadań oraz trafnych decyzji. Ze względu na satłe zagrożenie życia w warunkach przestrzeni kosmicznej i wysoki poziom stresu, astronauci muszą także być w stanie ponosić ogromną odpowiedzialność za siebie i za swoich kolegów podczas przebywania na orbicie tak aby w każdym momencie misji zapewnione było jej bezpieczeństwo i sukces. To jest to, co sprawia, że osoby które stają się astronautami są wyjątkowe. Równie istotna jak zdolności intelektualne i szerokie umiejętności praktyczne jest doskonała kondycja fizyczna. Astronauci mogą uczestniczyć w lotach kosmicznych, które będą trwały miesiącami. W tym czasie ich organizm będzie poddawany dużej dawce stresu fizjologicznego i dlatego ich kondycja fizyczna musi być po prostu idealna. Kandydaci muszą charakteryzować się bardzo dobrym stanem zdrowia i dużą wytrzymałością fizyczną już na samym wstępie procedury selekcji aa astronautę mimo, iż osoby zakwalifikowane będą przechodziły później intensywne ćwiczenia jeszcze bardziej utrwalające ich warunki fizyczne. Życie w kosmosie, w zamkniętej przestrzeni statku lub stacji kosmicznej przez dłuższy czas z małą grupą innych osób, nie jest łatwym zadaniem. Wśród podstawowych cech psychologicznych wymaganych do każdego astronauty jest umiejętność dobrego porozumiewania się z innymi członkami załogi, a także wysoka zdolność do pracy zespołowej oraz adaptacji do czasami nagle zmieniających się warunków życia i pracy. Zdolność astronauty do dojrzałego osądu każdej sytuacji będzie bardzo pomocna w realizacji zadań i optymalizacji pracy na orbicie. Potencjalni astronauci muszą również posiadąć wysoki stopień samokontroli szczególnie w sytuacjach kryzysowych, tak aby móc jak najlepiej poradzić sobie ze stresem i innymi zagrożeniami, które mogą się nagle pojawić. Wreszcie, astronauci muszą być gotowi do podróży na długich dystansach, zarówno na Ziemi jak i w przestrzeni kosmicznej. Muszą być zdolni do przebywania przez dłuższy okres czasu z dala od domu w czasie kiedy będą przechodzić intensywne szkolenia odbywające się często w różnych krajach.

D. Public relations - Panie astronauto, kamera, uwaga, kamera - usmiechać się …

Astronauci są często w centrum uwagi ponieważ media i społeczność są ciekawe ich życia i zadań jakie wykonują w czasie misji kosmicznych. Oznacza to, że astronauci muszą potrafić cieszyć się na spotkania z mediami oraz publicznością. Muszą być w stanie dobrze się komunikować i jasno przedstawiać swoją pracę w przestrzeni kosmicznej. Biegła znajomość języka angielskiego jest obowiązkowa. Dobra znajomość języka rosyjskiego jest dużym atutem, ponieważ znacznie ułatwia to szkolenie w Rosyjskim Centrum Szkolenia Kosmonautów. Zainteresowanie i wiedza o kulturze amerykańskiej, rosyjskiej, japońskiej (i coraz częściej chińskiej oraz indyjskiej, red.) jest także bardzo przydatna, ponieważ będzie ona ułatwić dobre stosunki z partnerami z innych, międzynarodowych agencji kosmicznych.

E. Rekrutacja - zarys ogólny.

Jeżeli uważasz, że posiadasz powyżej opisane cechy i kwalifikacje a twoim celem jest zostać astronautą, nawet jeśli będzie to oznaczać lata ciężkiej pracy, żmudnych i wymagających przygotowań oraz olbrzymiej dozy cierpliwości w czasie oczekiwania na sposobność by w końcu weśjć na pokład statku kosmicznego, to możesz zwrócić się do Europejskiego Korpusu Astronautów. Pamiętaj jednak, że astronauta ESA może być wybrany tylko z krajów, które są państwami członkowskimi ESA. Nabór kandydatów nie odbywa się jednak corocznie. Ostatni odbył się między majem 2008 roku i majem 2009 roku. Następna tura naboru zbliża się powoli i zgodnie z tym, że Polska jest już członkiem Europejskiej Agency Kosmicznej, w kolejna tura naboru będzie otwarta na aplikacje składane przez polskich kandydatów.

JAK WIĘC ZOSTAĆ NASTĘPCĄ GEN. MIROSŁAWA HERMASZEWSKIEGO?

Informacje nieco bardziej szczegółowe

1. Składanie aplikacji?

Aby zgłosić się do programu selekcji astronautów ESA należy zacząć do rejestracji przez portal:

www.esa.int/astronautselection (teraz ten link prowadzi do informacji o obecnych astronautach ESA. Po ogłoszeniu nowego naboru będzie on prowadził do formularzy rekrutacyjnych).

Rejestracja polega na podaniu danych osobowych i przedstawieniu certyfikatu badań medycznych JAR-FCL 3 Class 2, który jest Europejskim certyfikatem zdrowia dla pilotów akceptowanym przez europejskie agencje awiacji. Dokument ten może być wydany tylko przez cerfyfikowanych lekarzy medycyny lotniczej. Kandydaci powinni być ponadto wolni do wszelkich chorób, uzależnienia we wszelkiej postaci a w szczególności do alkoholu, narkotyków czy papierosów. Powinni mieć całkowitą, normalną zdolność ruchu we wszystkich stawach. Zdolność widzenia obojga oczu musi być 100% (20/20) w stanie naturalnym lub skorygowanym poprzez okulary albo soczewki kontaktowe. Kandydat nie może cierpieć na żadne choroby psychiczne.

2. Jakie są podstawowe etapy procesu selekcji?

- Selekcja początkowa na podstawie kryteriów podstawowych z procesu rejestracji

- Testy psychologiczne

- Druga runda testów psychologicznych połączona z rozmowami kwalifikacyjnymi

- Właściwe testy medyczne ESA

3. Wymagane kwalifikacje (co muszę studiować?):

Kandydaci są wybierani w dwóch kategoriach:

A. osiągnięcia i doświadczenie w pracy akademickiej

B. doświadczenia w pilotowaniu samolotów

Kandydaci zgłaszający się na podstawie osiągnięć akademickich powinni posiadać stopień uniwersytecki najlepiej na poziomie minimum magistra, najlepiej jednak na poziomie doktoratu w dziedzinach takich jak:

- Nauki przyrodnicze (fizyka, biologia, chemia, nauki o ziemi lub inne, pokrewne)

- Medycyna

- Inżynieria

- Informatyka

- Matematyka

Umiejętności pilotażu samolotów są zawsze dodatkowym atutem. Kandydaci zgłaszający się na podstawie doświadczenia w pilotowaniu samolotów muszą posiadać min. 1000 wylatanych godzin na maszynie o dużych możliwościach technicznych (głównie chodzi o samoloty odrzutowe). Powinni także mieć doświadczenie jako piloci testowi (oblatywacze), a także stopień uniwersytecki (np. licencjat lub wyżej) w dyscyplinach związanych z awaicją lub naukami wymienionymi powyżej. Wybrani zostaną tylko kandydaci, którzy mają co najmniej 3 lata doświadczenia we własnych dziedzinach oraz przejdą wszystkie testy medyczne i psychologiczne.

4. A co jeśli nie mówię po angielsku? Czy mogę sie zgłosić?

Nie. Praca astronauty wymaga bezwzględnie bardzo dobrej znajomości co najmniej języka angielskiego. Porządana jest znajomość innych języków szczególnie obowiązujących we współpracujących agencjach kosmicznych.

5. A co jeśli nie mówię po rosyjsku? Czy mogę się zgłosić?

Tak. Znajomości języka rosyjskiego jest atutem ale nie wymogiem mimo, że język ten jest drugim (po angielskim) oficjalnym językiem na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej - ISS. Nauka języka rosyjskiego jest prowadzona w trakcie szkolenia zakwalifikowanych kandydatów na astronautów.

6. Czy trudno jest kobiecie zostać astronautką?

Nie, z fizycznego punktu widzenia nie ma dla kobiety większych trudności w czasie lotów kosmicznych niż dla mężczyzny, a wszystkie inne wymagania (medyczne, psychologiczne) są identyczne dla kobiet i mężczyzn (poza oczywiście pewnymi testami medycznymi typowymi dla danej płci). Testy wydolnościowe są zawsze przeprowadzane i oceniane indywidualnie w związku z czym kobiety nie muszą się obawiać wypełniania tych samych norm wydolności fizycznej co mężczyźni.

7. Czy mężczyźni i kobiety trenują inaczej?

Nie. Nie ma żadnej różnicy w treningach dla żeńskich i męskich kandydatów.

8. W jakim wieku muszą być kandydaci?

Preferowany wiek kandydatów na astronautów ESA to 27 - 37 lat.

9. Czy istnieje w Europie centrum szkolenia astronautów?

Tak. Jest to European Astronaut Centre (EAC), w Kolonii (Cologne), Niemcy.

10. Jakie są typowe zajęcia w pracy astronauty?

Praca astronautów europejskich polega na kontynuowaniu lotów na Międzynarodową Stację Kosmiczną - ISS i przeprowadzaniu tam eksperymentów z zakresu różnych dziedzin naukowych.

11. Jak dułgo trwa trening astronauty?

Trening składa się z 3 faz:

- podstawowej

- zaawansowanej

- specyficznej dla danej misji

Połowa kariery astronauty to trening. Zaraz po przyjęciu do programu rozpoczyna się trening podstawowy trwający 1 rok w Europejskim Centrum Astronautów (Kolonia, Niemcy). W ramach tego treningu astronauci dowiadują się o tym czym konkretnie zajmuje się ESA i inne agencje kosmiczne na świecie. Uzyskują także podstawową wiedzę z zakresu inżynierii systemów kosmicznych, inżynierii systemów elektrycznych i innych nauk z których wiedza jest wymagana w czasie lotów. Trening podstawowy kończy się symulacją spacerów kosmicznych w warunkach podwodnych. W czasie tych symulacji astronauci trenują obsługę robotów i urządzeń służących do cumowania, praktykują także naukę języka rosyjskiego. Po zakończonym treningu podstawowym rozpoczyna się trening zaawansowany, który także trwa 1 rok. W czasie tego treningu astronauci dowiadują się szczegółowo jak obsługiwać wszystkie systemy ISS. W czasie tego treningu astronauci poznaja także różne specjalizacje takie jak np. nawigację w kosmosie, pomoc medyczna w warunkach mikrograwitacji, obsługa statków zaopatrzeniowych i inne. Ostatni etap to tzw. Increment-Specific Training (słowo ‘Increment’ oznacza okres między zmianami załogi na ISS). Ten czas pozwala nowej załodze stacji an zdobycie wszystkich informacji potrzebnych do przeprowadzenia konkretnej misji.

12. Jakie są warunki kontraktu astronauty z ESA?

Astronauci są pracownikami Europejskiej Agencji Kosmicznej. Są wynagrodzeni zgodnie z zasadami obowiązującymi w ESA dla pracowaników. Stanowisko astronauty w ESA jest klasyfkowane na skali płac jako poziom A2/A4. Oznacza to, że zakwalifikowani kandydacji otrzymają wynagrodzenie an poziomie A2. Po zakończonym treningu pałca wzrośnie na poziom A3, a possum A4 jest z reguły osiągany op ukończeniu pierwszego lout kosmicznego. Możemy zdradzić, że poziom A2 odpowiada mniej więcej 58,848 Euro ($81,404) rocznie a poziom A4 to ok. 84,372 Euro ($116,619).

13. Jeżeli zostanę astronautą ESA to gdzie będę stacjonować?

Wszyscy nowi astronauci stacjonują w Kolonii (Niemcy), w Europejskim Centrum Astronautów. W czasie trwania treningu astronauci mogą być wysłani do USA lub Rosji w zależności do potrzeb danej misji co może czasami trwać nawet kilka lat.

How to become an astronaut ? - ESA video